همه چیز درمورد ضد یخ خودرو و زمان تعویض آن

ضد یخ چیست؟

قبل از پاسخ به این که ضد یخ چه چیزی است ابتدا باید بدانیم سیستم خنک کننده موتور خودرو چیست و ضدیخ چه نقشی در آن دارد.

موتور خودرو با سوزاندن سوخت (بنزین یا گازوئیل) انرژی زیادی تولید می کند. بخشی از این انرژی (حدود یک سوم) برای حرکت خودرو استفاده می شود. دو سوم باقی مانده از این انرژی تولید شده به گرما تبدیل می شود. نیمی از این گرما از طریق اگزوز خارج می شود، اما نیمی دیگر در محفظه موتور باقی می ماند.

موتور خودرو باید به نوعی خنک شود و این گرما را دفع کند. در غیر این صورت دمای موتور دائما افزایش می یابد. تا زمانی که اجزای فلزی داخل آن شروع به ذوب شدن کرده و پس از مدتی کل موتور را تحت الشعاع قرار دهند. برای جلوگیری از این مشکل به خنک کننده نیاز است. خنک کننده موتور یک مایع مبتنی بر آب است. که گرما را از موتور جذب می کند.

البته خود مایع خنک کننده به دلیل گرمای محفظه موتور داغ می شود. به همین دلیل مکانیزمی در سیستم خنک کننده تعبیه شده است. که این مایع را برای خنک سازی به رادیاتور واقع در جلوی خودرو منتقل می کند. همانطور که خودرو به سمت جلو حرکت می کند، هوا از طریق شیار های رادیاتور که حاوی این مایع خنک کننده داغ هستند جریان می یابد و آن را خنک می کند.

ضدیخ مایعی است که برای جلوگیری از یخ زدگی و افزایش نقطه جوش آب رادیاتور استفاده می شود. با افزودن ضدیخ به رادیاتور خودرو، دمایی که خودرو در آن می تواند بدون جوشیدن کار کند افزایش می یابد. ضدیخ یک افزودنی مبتنی بر الکل است که معمولاً در رنگ‌ های سبز، قرمز، آبی یا نارنجی یافت می‌ شود.

 

تفاوت بین ضد یخ و خنک کننده

بسیاری از مردم خنک کننده را با ضد یخ اشتباه می گیرند و هر دو را یکسان می دانند. در حالی که ضد یخ خنک کننده نیست، اما یکی از دو جزء اصلی آن است. در واقع مایع خنک کننده از مخلوطی از این مایع و آب مقطر تشکیل شده است.

ضد یخ خود مخلوطی از آب مقطر و نوعی الکل است. معمولاً رایج ترین آنها اتیلن گلیکول است. زیرا هم ارزان تر است و هم به هر نسبت با آب مخلوط می شود. البته اخیرا ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که قیمت بالاتری دارد اما خطر کمتری دارد.

 

وظایف ضد یخ خودرو

1. یکی از مهمترین وظایف ضدیخ جلوگیری از انجماد در فصول سرد سال است. به دلیل فلزی بودن قطعات خودرو، منجمد شدن آب خودرو می تواند آسیب های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. که ضدیخ با پایین آوردن نقطه انجماد آب از آن جلوگیری می کند. زیرا یخ زدن سیستم خنک کننده باعث انبساط مایع ضد یخ می شود و در اثر افزایش حجم آن دیواره بلوک سیلندر ترک می خورد و رادیاتور می ترکد.
2. تقریباً همه رانندگان به اهمیت استفاده از ضدیخ در زمستان واقف هستند، اما افراد کمتری از عملکرد ضد یخ در فصول گرم مطلع هستند. استفاده از ضدیخ در تابستان باعث افزایش نقطه جوش آب و جلوگیری از جوشیدن خودرو می شود. به عنوان مثال دمای هوای تهران گاهی در تابستان به 40 درجه سانتیگراد می رسد. بنابراین وجود مایعی که بتواند حرارت موتور را در این شرایط کاهش دهد ضروری است.
3. یکی از مواردی که باعث گرم شدن موتور و به جوش آمدن خودرو می شود نرسیدن مایع خنک کننده به برخی از قطعات و سوراخ ها است. که منجر به افزایش دما و در نتیجه جوشیدن موتور می شود. ضد یخ با کاهش رسوبات داخل رادیاتور تا حدودی این مشکل را حل می کند.
4. خوردگی و اکسید شدن قطعات فلزی موتور یکی از مشکلاتی است که می تواند هزینه های زیادی را به صاحبان خودرو تحمیل کند. جلوگیری از خوردگی قطعات فلزی یکی از مهمترین وظایف ضدیخ است که افراد کمی از آن مطلع هستند.

 

استفاده از ضد یخ

مواد شیمیایی موجود در ضد یخ مزایای زیادی برای سیستم خنک کننده موتور خودرو دارد. یکی از این مزایا که مهمترین کاربرد ضدیخ است این است که در هوای زمستانی اجازه نمی دهد مایع خنک کننده داخل محفظه موتور یخ بزند. اگر می خواهید بدانید ضدیخ در چه دمایی یخ می زند، آن را به عنوان یخ زدن آب در دمای 0 درجه سانتی گراد یا 32 درجه فارنهایت در نظر بگیرید. بنابراین مخلوطی از 50 درصد آب و 50 درصد ضد یخ در دمای 37- درجه سانتی گراد یا 35- درجه فارنهایت یخ می زند.

یکی دیگر از کاربردهای ضد یخ بالا بردن نقطه جوش آب است. همانطور که می دانید آب در دمای 100 درجه سانتیگراد یا 212 درجه فارنهایت می جوشد. هر چه این درجه بالاتر باشد برای موتور بهتر است. زیرا آب جوش به موتور آسیب می رساند. مخلوط 50/50 ضد یخ و آب باعث می شود آب در جایی بین 240 تا 270 درجه سانتیگراد (464 تا 518 درجه فارنهایت) بجوشد. البته تعیین دقیق نقطه جوش بستگی به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور دارد.

 

 

آیا می توان از ضد یخ 100% خالص استفاده کرد؟

بسیاری از افراد می پرسند که آیا می توان از ضد یخ 100% (خالص و بدون آب) استفاده کرد یا خیر؟ در واقع باید گفت نه. آب به عنوان یک کاتالیزور عمل می کند. که باعث می شود ضد یخ به درستی کار کند. 100% ضدیخ دارای نقطه انجماد بسیار بالاتری در حدود -20 درجه سانتیگراد یا -5 درجه فارنهایت است. که بالاتر از مخلوط 50/50 ضد یخ و آب است.

 

سایر مزایای ضد یخ

اگر به طور مرتب ضد یخ را تعویض کنید، مزایای زیادی برای شما به همراه خواهد داشت، از جمله:

• جلوگیری از یخ زدن آب در زمستان؛
• از جوشیدن آب در تابستان جلوگیری می کند.
• اجازه نمی دهد که قطعات فلزی موتور زنگ زده و خورده شوند.
• از پوسیدگی قطعات لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور جلوگیری می کند.
• به جلوگیری از الکترولیز مایع خنک کننده کمک می کند.

 

چرا باید ضدیخ تعویض شود؟

با گذشت زمان، مایع خنک کننده موتور خواص اولیه خود را از دست می دهد و تا حدودی اسیدی می شود. این باعث می شود که مایع بار الکتریکی پیدا کند. حتی جریان 0.20 ولت برای خوردگی اجزای فلزی داخل موتور کافی است. به خصوص آلومینیوم به خوردگی ناشی از الکترولیز بسیار حساس است.

معمولاً زمانی که ضد یخ یا الکترولیز مایع خنک کننده رخ می دهد، دیگر خیلی دیر شده است. موتور در حال نشت مایع است. در ضمن با تعویض به موقع ضدیخ می توان از الکترولیز مایع خنک کننده جلوگیری کرد.

 

 

انواع ضد یخ

در اصل، ما چهار نوع ضد یخ داریم:

ضد یخ سبز

سالیان سال فقط یک نوع ضدیخ در بازار وجود داشت و آن رنگ سبز آن بود. با پیشرفت تکنولوژی انواع دیگری از ضد یخ وارد بازار شد.

ضد یخ OAT

این کلمه مخفف Organic Acid Technology است. این مایع ماندگاری بالایی دارد. برخلاف نوع سبز آن که حدود 2 تا 3 سال ماندگاری دارد این ضد یخ حدود 5 سال ماندگاری دارد.

ضد یخ ترکیبی یا هیبریدی

این ضد یخ در اصل ترکیبی از ضد یخ سنتی و ضد یخ OAT است. این محصول که HOAT نام دارد. معمولا با مایع خنک کننده ای که در موتور شما وجود دارد سازگار است. می توانید بدون توجه به نوع مایع قبلی، پس از رقیق شدن با آب، این ضد یخ را به آن اضافه کنید. در همین حال، اگر قبلا از خنک کننده معمولی استفاده کرده اید، نمی توانید ضد یخ OAT اضافه کنید. چون این دو با هم سازگار نیستند.

 

نکات مهم در مورد ضدیخ خودرو

1. آب مصرفی باید دارای سختی بسیار کم و دیونیزه باشد.
2. توصیه می شود از ضد یخ به تنهایی در رادیاتور خودرو استفاده نشود. زیرا مایع ضد یخ توانایی چندانی در برابر یخ زدگی یا پخش حرارت در سیستم خنک کننده ندارد. اگرچه برخی از شرکت ها مانند پرستون در محصولات خود نسبت آب و ضد یخ 50:50 را رعایت کرده اند و در نتیجه نیازی به افزودن آب به سیستم رادیاتور نیست.
3. به طور کلی رنگ ضد یخ ربطی به کیفیت ضدیخ خودرو ندارد. از روی رنگ آن نمی توان در مورد کیفیت این مایع قضاوت کرد.
4. ضدیخ های سازنده های مختلف را حتی اگر همرنگ باشند مخلوط نکنید. این ممکن است به سیستم خنک کننده خودرو آسیب برساند.
5. یک ضدیخ خوب باید در برابر آتش مقاوم باشد و به راحتی آتش نگیرد.
6. بوی نامطبوع ضدیخ می تواند نشانه خرابی آن باشد.
7. رقیق سازی ضدیخ طبق دستور سازنده انجام شود.
8. در صورت وجود کف در رادیاتور، ابتدا باید رادیاتور را تخلیه کنید و سپس تمام قسمت های اتصال و لوله ها را بررسی کنید. زیرا ضد یخ کف تولید نمی کند.
9. استاندارد GS1 یکی از معتبرترین استانداردهای جهانی در زمینه تولید ضد یخ به شمار می رود. سازندگانی که دارای این استاندارد و گواهینامه هستند می توانند تا حدود زیادی از کیفیت محصولات خود اطمینان داشته باشند.

 

از کدام ضدیخ استفاده کنیم؟

تولیدکنندگان ضدیخ از رنگ های مختلفی برای ضدیخ استفاده می کنند تا آن ها را تشخیص دهند. اما متاسفانه این رنگ ها از استاندارد خاصی پیروی نمی کنند. بنابراین ممکن است دو سازنده مختلف از دو رنگ مختلف برای یک نوع ضدیخ استفاده کنند. که این کار را برای مصرف کننده واقعاً سخت می کند.

 

 

چگونه بهترین ضد یخ را انتخاب کنیم؟

هنگام خرید ضدیخ، رنگ را ملاک قرار ندهید. برای اینکه بدانید کدام ضدیخ برای خودروی شما بهتر است، به موارد زیر توجه کنید:

• اطلاعات صحیح ضد یخ برای خودروی شما در کتابچه راهنمای مالک موجود است.
• اگر دفترچه راهنما ندارید (مخصوصاً در خودروهای دست دوم)، از فروشنده خودرو خود راهنمایی بگیرید.
• فروشگاه های قطعات خودرو نیز می توانند راهنمایی های لازم را در مورد ضد یخ به شما ارائه دهند.

 

نسبت ضد یخ ماشین و آب موتور

همانطور که گفتیم بهترین کار این است که آب و ضدیخ را به نسبت مساوی یعنی 50/50 مخلوط کنید. البته گاهی اوقات ضدیخ به صورت مخلوط و آماده موجود است. که به آن خنک کننده می گویند. همیشه از خرید مایع خنک کننده یا ضد یخ آگاه باشید. وسوسه نشوید که درصد بیشتری از ضد یخ یا 100 درصد ضد یخ را داخل موتور بریزید. این به موتور خودرو آسیب می رساند.

 

چه زمانی باید ضد یخ را تعویض کرد؟

معمولا در دفترچه راهنمای کارخانه خودرو مشخص کرده است که چه زمانی بهتر است ضد یخ تعویض شود. با این حال، شرایط مختلفی وجود دارد که ممکن است این بار تغییر کند. بهترین کار این است که بعد از هر 80000 کیلومتر ضدیخ را چک کنید. اسیدیته آن را اندازه بگیرید. یکی از روش های خوب استفاده از نوار تشخیص است. با این حال بهتر است علائم کمبود ضد یخ را بدانید.

 

علائم کمبود ضد یخ

برخی از علائم مهم کمبود ضد یخ عبارتند از:

1.  رایج ترین علامت کمبود ضد یخ در خودرو، بوی شیرین منحصر به فردی است که در کابین خودرو می پیچد. اگر متوجه چنین بویی شدید، قسمت زیر پای طرف سرنشین را بررسی کنید. هر گونه مایع یا رطوبت در آنجا احتمالاً نشانه نشت ضد یخ است.
2. یکی دیگر از نشانه های رایج کمبود ضد یخ، دیدن لایه ای چرب در داخل شیشه های خودرو است. این لایه اغلب با کثیفی روی شیشه اشتباه گرفته می شود. با این تفاوت که اگر ایراد ضد یخ باشد بلافاصله بعد از تمیز کردن دوباره خودش را نشان می دهد.
3. نشانه دیگر گرمایش ضعیف بخاری است. اگر سطح ضد یخ کم باشد، معمولاً باعث می شود سیستم گرمایش به درستی کار نکند. این امر به ویژه در ماه های سرد زمستان مشهود است. البته اگر ترموستات هم مشکل داشته باشد با چنین علامتی مواجه هستیم. در چنین شرایطی ابتدا مطمئن شوید که سطح ضدیخ کم یا نشتی نداشته باشد سپس به سراغ ترموستات بروید.
4. چراغ هشدار روی داشبورد نیز می تواند به شما بگوید که ضد یخ کم یا آسیب دیده است. برخی از خودروها این قابلیت را دارند که در صورت کم شدن ضدیخ، روی داشبورد به شما اطلاع دهند. البته همه خودروها این ویژگی را ندارند.
5. خرابی خودکار موتور خودرو نیز نشانه مهمی است. در اکثر خودروهای جدید قابلیتی وجود دارد که در صورت داغ شدن موتور به دلیل نداشتن ضدیخ، موتور را به طور خودکار خاموش می کند. این ویژگی به موتور کمک می کند در اثر حرارت زیاد آسیبی نبیند. البته بعد از خنک شدن موتور می توانید دوباره ماشین را برانید اما بهتر است هر چه زودتر به فکر ضدیخ باشید.
6. هنگامی که سطح ضد یخ پایین می آید، خودرو بسیار سریعتر از حد معمول سوخت مصرف می کند. در حالی که در دمای مناسب، سوخت به طور موثر می سوزد.

 

نحوه تعویض ضدیخ خودرو

توصیه می کنیم این کار را به سازندگان رادیاتور یا تعمیرکاران خودرو بسپارید. اما اگر به هر دلیلی تصمیم به تعویض ضدیخ خود دارید، کافیست مراحل زیر را دنبال کنید. قبل از انجام کار به این نکته مهم توجه کنید که ضدیخ سمی است و نباید با بدن تماس پیدا کند.

 

مرحله اول: تخلیه رادیاتور

اولین قدم برای تعویض ضدیخ تخلیه رادیاتور است. قبل از باز کردن درب رادیاتور، اجازه دهید موتور خودرو کاملا خنک شود. در پایین رادیاتور، درست زیر موتور، یک سوپاپ یا درپوش T شکل وجود دارد. که در واقع شیر تخلیه رادیاتور است. ظرفی به ظرفیت حدود 20 لیتر زیر رادیاتور قرار دهید و پس از باز کردن درب، بگذارید تمام مایع موجود در رادیاتور تخلیه شود. در پایان شیر تخلیه را ببندید.

 

 

مرحله دوم: ضد یخ را در پوسته موتور تخلیه کنید

جدا از مقدار ضدیخی که از رادیاتور خارج کردید، حدود 3.5 تا 4 لیتر ضدیخ نیز در پوسته موتور وجود دارد که باید آن را نیز تخلیه کنید.

برای این منظور شیر تخلیه رادیاتور را دوباره باز کنید، درب رادیاتور را باز بگذارید. موتور ماشین را روشن کنید و به طور مداوم از بالای رادیاتور آب بریزید. تا زمانی که آب خروجی از شیر تخلیه رادیاتور شفاف شود. البته به این نکته توجه کنید که این روش در عین سادگی یک عیب اساسی دارد. ایراد آن آسیب رساندن به محیط زیست با جمع نکردن ضدیخ قدیمی است.

 

 

مرحله 3: رادیاتور را با ضد یخ جدید پر کنید

در این مرحله موتور خودرو را خاموش کرده و دریچه هایی را که باز کرده اید ببندید. تا ضدیخ قدیمی تخلیه شود. داخل رادیاتور و مخزن آب خودرو را با نسبتی که قبلا توضیح دادیم (نسبت 50:50) با مخلوط ضدیخ و آب پر کنید. بهتر است از آب جوشیده استفاده کنید.

 

 

مرحله چهارم: بررسی نهایی

در مرحله آخر موتور را روشن کنید و بگذارید مایع داخل موتور جریان پیدا کند. در صورت لزوم مقداری مایع به رادیاتور اضافه کنید و درب رادیاتور را ببندید. اگر بعد از مدتی روشن شدن موتور متوجه داغ شدن موتور خودرو شدید، مقداری ضدیخ خودرو به رادیاتور اضافه کنید.

 

آیا تا به حال برای شما اتفاق افتاده است که سطح ضدیخ خودروتان پایین باشد و به موقع آن را تعویض نکنید؟ ‫ از کجا این موضوع را فهمیده اید؟

 

همچنین بخوانید :